Ούτε που μπορούσα να φανταστώ όταν ήμουν στο Δημοτικό και μαθαίναμε αυτό το γνωστό σε όλους ποίημα του Ι. Πολέμη, απαγγελλόμενο σε εθνικές εορτές και επετείους, πόσο καίριο ήταν το ερώτημα που είχε θέσει ο ποιητής και πόσο τελικά θα με «βασάνιζε» στον ενήλικο μου βιο. Έχω κλείσει πάνω από πέντε δεκαετίες ζωής και ακόμα αυτός ο γρίφος, αυτό το αίνιγμα, αποτελεί ένα άλυτο και αναπάντητο προκείμενο σε συζητήσεις, αναλύσεις αλλά και καίριες πολιτικές αποφάσεις. 

• Η σκέψη της ημέρας από τη Μαρία Τριαντοπούλου 

Μας αρέσει γενικά ως λαός να ασχολούμαστε με αυτό το θέμα. Να αναπτύσσουμε θεωρίες και εικασίες και να χανόμαστε σε έναν λαβύρινθο ιδεών και απόψεων, ιστορικών γεγονότων και πολιτισμικών παραλληλισμών. Είμαστε Ευρωπαίοι, δυτικοί, Φράγκοι ή μήπως τελικά η ψυχή μας ανήκει στη λαγγεμένη Ανατολή και στις χαμένες πατρίδες; Είμαστε Ευρωπαίοι με προτεσταντικά ήθη δουλειάς και ζωής, πειθαρχημένοι και ενάρετοι ή μήπως τελικά είμαστε λίγο ραγιάδες και ρουσφετολόγοι, υπανάπτυκτοι και τουρκόσποροι; Είμαστε άραγε από τη φύση μας λαμόγια και με ροπές προς τη διαφθορά λόγω DNA ή εξευγενισμένοι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων που όταν εμείς είχαμε δημοκρατία οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ήταν ακόμα βάρβαροι; Είμαστε ένας λαός με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά βγαλμένα από κάποιο μεσογειακό καλούπι ή δεν μπορούμε να μπούμε σε καμία κατηγοριοποίηση εθνικο - γεωγραφικού περιεχομένου; Είμαστε «Κωλοέλληνες» ή «Γκρέκο μασκαράδες»; 

• Είμαστε τέλος πάντων κάτι μπερδεμένο, κάτι αλλόκοτο, κάτι που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει και να ερμηνεύσει. Είμαστε «όλα πατρίδα μας, κι αυτά κι εκείνα και κάτι που 'χουμε μες τη καρδιά», και όσο και να το πολεμάμε, όσο και να θέλουμε να το πετάξουμε από πάνω μας σαν να ντρεπόμαστε ή σαν αν είναι ένα επονείδιστο βάρος, αυτό το πολιτισμικό σταυροδρόμι έπρεπε να είναι η ισχύς μας και το πεδίο του αγώνα μας για το μέλλον.

Ας πετάξουμε από πάνω μας τους εύκολους χαρακτηρισμούς και τα εθνοκεντρικά  ιδεώδη. Ανήκουμε μεν στην Ευρώπη αλλά, ευτυχώς, όχι μόνο. Ας αποδεσμευτούμε κι από αυτόν τον δουλοπρεπή θαυμασμό για την Εσπερία. Ας απελευθερωθούμε από το βασανιστικό δίπολο Ευρώπη ή καταστροφή κι ας χρησιμοποιήσουμε επιτέλους απενοχοποιημένα το πιο δυνατό μας στοιχείο, αυτό το ανακάτεμα πολιτισμών, αυτό το χωνευτήρι επιδράσεων και ας το εκμεταλλευτούμε αντί να το πολεμάμε με λάθος τρόπο και με τραγικά αποτελέσματα για τη χώρα. Είναι σαν να προσπαθεί ένας αριστερόχειρας να ζωγραφίσει με το δεξί ενώ μπορεί να κάνει αριστουργήματα με το αριστερό του χέρι. Άντε μήπως κάποτε μπορέσουμε να βγούμε από τα μόνιμα αδιέξοδα που μας ταλανίζουν αιώνες τώρα.