• Ρόδος – Ιαλυσός

Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον "Λάζαρο", συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς.Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών.Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, "τα Λαζαράκια", συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.Το πρωϊ, της Μ. Πέμπτη, παρέες παιδιών γυρίζουν σε όλες τις γειτονιές τραγουδούν και κρατώντας πανέρια, συγκεντρώνουν διάφορα λουλούδια για το στολισμό του Επιταφίου, που θα γίνει αργά, τις πρώτες πρωϊνές ώρες μετά την τέλεση της Σταύρωσης.Επίσης μετά την Σταύρωση, θα μείνουν στο Ναό γυναίκες, οι οποίες θα ψάλλουν τα παραδοσιακά Μοιρολόγια.Τη Μεγάλη Εβδομάδα οι νοικοκυρές φτιάχνουν κουλούρια. Τη Μεγάλη Τρίτη φέρνουν την εικόνα της Παναγίας σε κάποιο από τα σπίτια του χωριού.Την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ ανάβει ο καλαφουνός. Είναι μεγάλη φωτιά και συμβολίζει το κάψιμο του Ιούδα. Σύμφωνα με το έθιμο ο καλαφουνός πρέπει να παραμείνει αναμμένος έως την Κυριακή του Πάσχα. Την ημέρα αυτή βάφουν τα αυγά τους οι νοικοκυρές.Τη Μεγάλη Παρασκευή τα παιδιά μαζεύονται όλα μαζί περνάνε από διάφορα μοναστήρια και προσκυνούν.Το Μεγάλο Σάββατο παλικάρια κουβαλούν ξύλα από το δάσος και ανάβουν φωτιά έξω από την εκκλησία. Στη φωτιά μικροί και μεγάλοι πετάνε το Μάρτη (βραχιόλι που φτιάχνουν μόλις μπει ο Μάρτης για να προστατεύονται από τον ήλιο). Ρίχνοντας τον στη φωτιά -κουτσούροι- κάνουμε μια ευχή. Μετά την Ανάσταση μαζεύονται στα σπίτια για να φάνε βραστό κεφάλι κατσικιού και μαγειρίτσα. Την Κυριακή του Πάσχατρώνε το παραδοσιακό φαγητό του Πάσχα το Λαμπριάτη.Στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Αγίου Ισιδώρου γίνεται κάθε χρόνο τις ημέρες του Πάσχα το μοναδικό έθιμο σε όλη την Ελλάδα με την ονομασία «ΒΟΥΡΝΕΣ». Το έθιμο αυτό αρχινά από το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει την Λαμπρή Δευτέρα. Συμμετέχουν σ' αυτό όλοι οι λεύτεροι του Αγίου Ισιδώρου οι οποίοι πρέπει τις μέρες αυτές να τηρήσουν ορισμένους κανόνες του εθίμου.Το Μεγάλο Σάββατο οι Λεύτεροι φέρνουν Κουτσούρους (μεγάλους κορμούς δέντρων) με τους οποίους θα ανάψουν τον Καλαφουνό (μεγάλη φωτιά) πριν την Ανάσταση και φτιάχνουν και κρεμούν ένα ομοίωμα του Ιούδα στην πλατεία του χωριού. Επίσης την ίδια ημέρα εκλέγουν το Προεδρείο τους το οποίο θα είναι υπεύθυνο για το έθιμο και θα δικάσει όλους τους Λεύτερους την Λαμπρή Δευτέρα.Την Κυριακή του Πάσχα μετά την Δεύτερη Ανάσταση κάποιος που συμμετέχει τελευταία φορά στο έθιμο, επειδή πρόκειται να παντρευτεί, βάζει φωτιά στον Ιούδα.Την Λαμπρή Δευτέρα γίνεται το Δικαστήριο, που είναι και η αποκορύφωση του εθίμου. Το Προεδρείο δικάζει έναν - έναν τους συμμετέχοντες και όσοι δεν τήρησαν τους κανόνες του εθίμου τους επιβάλλονται χρηματικές ποινές. Όσοι αρνούνται να πληρώσουν τους επιβάλλεται η εσχάτη των ποινών, που είναι η ΒΟΥΡΝΑ, δηλαδή τους ρίχνουν σε μία γούρνα με νερό. Τα χρήματα που θα μαζευτούν από το έθιμο δίδονται για κοινωφελείς σκοπούς.ΑΡΙΑΤΗΣ: Στις εορτές του Πάσχα τα κουλούρια δεν τα έβαζαν στα καλάθια αλλά σε κλαδιά πεύκου αφού πρώτα τους είχαν αφαιρέσει τις πευκοβελόνες. Τα κρεμούσαν στην μέση του σπιτιού.

• Κάρπαθος – Όλυμπος

Συγκλονιστική είναι η Μ. Παρασκευή στην Ολυμπο. Ηλικιωμένες γυναίκες μαζί με γυναίκες που πρόσφατα έχασαν ένα δικό τους άτομο στολίζουν τον επιτάφιο με πολύχρωμα ευωδιαστά λουλούδια και είτε γράφουν τα μοιρολόγια τους σε χαρτάκια που τα καρφιτσώνουν κάτω από την φωτογραφία του αγαπημένου προσώπου που τοποθετείται ανάμεσα στα λουλούδια, είτε τα εκφωνούν οι ίδιες. Στο πρόσωπο του Χριστού θρηνούν τον δικό τους άνθρωπο με λυμένα μαλιά και τα χέρια στην κεφαλή, χαρακτηριστική στάση που βλέπουμε στα αρχαιοελληνικά αγγεία. Είναι μια σκηνή που συγκλονίζει και λυγίζει τον ψυχραιμότερο άνθρωπο μα δρα λυτρωτικά ως "κάθαρση" των δυνατών συναισθημάτων που γεμίζουν τους ανθρώπους αυτές τις στιγμές.Μετά τον θρήνο, ανήμερα του Πάσχα, ακολουθεί η χαρά. Οταν τελειώσει η λειτουργία, σε όλα τα καφενεδάκια θα συγκεντρωθούν παρέες Ολυμπιτών μα και επισκέπτες του χωριού που θα διασκεδάσουν μαζί "εν χορδαίς και οργάνοις" σαν να γνωρίζονταν χρόνια ή σαν να αποτελούν όλοι, μέρος μιας μεγάλης οικογένειας.Η ημέρα όμως που κορυφώνονται οι γιορταστικές εκδηλώσεις στην Ολυμπο προτού το χωριό επιστρέψει στην καθημερινότητά του είναι η Τρίτη μετά το Πάσχα. Την ημέρα αυτή οι Ολυμπίτες την αποκαλούν "Λαμπρή Τρίτη". Το πρωί της "Λαμπρής Τρίτης" θα γίνει η λιτανεία των εικόνων γύρω από το χωριό. Οι άντρες της Ολύμπου θα κρατήσουν διαδοχικά σε όλη τη διαδρομή (περίπου 4 χλμ) τις εικόνες σχηματίζοντας με την διαδρομή έναν προστατευτικό κύκλο που θεωρείται αποτροπαϊκός του κακού. Σύμφωνα με τους λαογράφους μας, αυτού του είδους οι πρακτικές συνηθίζονταν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Η πομπή θα σταματήσει σε όλα τα ξωκκλήσια που βρίσκονατι έξω από το χωριό ενώ σε ένα από αυτά όπου υπάρχει πηγή, θα καταβρέξουν τις εικόνες σε μια συμβολική πράξη καθαγιασμού των υδάτων, αλλά και έκκλησης για να έχει η χρονιά πολλές βροχές για τις καλλιέργειές τους.Διασχίζοντας ένα ολάνθιστο τοπίο, η πομπή θα καταλήξει στο Νεκροταφείο του χωριού. Γυναίκες στέκονται δίπλα στους φρεσκοκαθαρισμένους τάφους συγγενικών τους προσώπων και μοιράζουν γλυκά στους παρευρισκομένους (μια καθαρά αρχέγονη συμβολική κίνηση). Την πρώτη φορά που επισκέφτηκα την Ολυμπο, τα γλυκά που μοιράζονταν ήταν καμωμένα αποκλειστικά από τα χέρια των γυναικών. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια διαπίστωσα πως σοκολάτες, καραμέλλες κλπ αντικαθιστούν σταδιακά τα χεροκάμωτα γλυκά που είχα δει τα πρώτα χρόνια, σημάδι πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής αρχίζει να αγγίζει την παραδοσιακή ζωή της Ολύμπου.Η πομπή κατόπιν θα επιστρέψει στο χωριό όπου θα ακολουθήσει το "θρόνιασμα" των εικόνων. Το "θρόνιασμα" είναι μια τελετή κατά την οποία γίνεται ένα είδος "πλειστηριασμού" για το ποιός θα δώσει το μεγαλύτερο ποσό για να τοποθετήσει στη θέση τους τις εικόνες. Τα χρήματα δωρίζονται στην κεντρική εκκλησία του χωριού. Παλαιότερα που το χρήμα δεν είχε αξία εδώ, αντί για χρήματα ,οι προσφορές περιλάμβαναν ζώα.Οταν οι εικόνες επανατοποθετηθούν στη θέση τους, αρχίζει σταδιακά η προετοιμασία για το "γλέντι" στο οποίο συμμετέχει όλη η Ολυμπίτικη κοινωνία εκτός από εκείνους που πενθούν. Λίγο πριν να ξεκινήσει το γλέντι, στρώνεται μέσα στον χώρο του κεντρικού ναού ένα μακρόστενο τραπέζι όπου ακολουθώντας ένα Βυζαντινό τυπικό, οι επισκέπτες καθώς και όσοι βοήθησαν στη διοργάνωση της λιτανείας και των προετοιμασιών για τη γιορτή, συντρώγουν με τον ιερέα του χωριού. Με πρωτοστάτη τον ιερέα θα τραγουδηθεί το τραγούδι "Αρχοντες τρων και πίνουσι σε μαρμαρένια τάβλα". Εν τω μεταξύ στο προαύλιο της εκκλησίας , στο Πλατύ (το χοροστάσι του χωριού) αρχίζουν να συγκεντρώνονται οι οργανοπαίκτες. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν στα Ολυμπίτικα γλέντια είναι η λύρα, η τσαμπούνα και το λαούτο. Οι οργανοπαίκτες θα περιστοιχιστούν από άντρες γλεντιστές οι οποίοι ξεκινούν έναν "δημόσιο διάλογο" χρησιμοποιώντας μαντινάδες που πρέπει να είναι πρωτότυπες, αυτοσχέδιες και να μην έχουν ακουστεί ξανά σε άλλο γλέντι . Οσο πιο πετυχημένα είναι τα θέματα αυτού του διαλόγου τόσο πιο πολύ "ανεβαίνει" το γλέντι.Στην Κάρπαθο έχουμε το πατροπαράδοτο έθιμο το "βυζάντι" δηλ. αντί για σουβλιστό αρνί, γεμιστό αρνί με ρύζι, πλιγούρι και εντόσθια. Η προετοιμασία του γίνεται το μεγάλο Σάββατο. Στη συνέχεια, τοποθετείται στον παραδοσιακό Καρπάθιο φούρνο, ο οποίος σφραγίζεται με λάσπη και πηλό και ανήμερα του Πάσχα τον ανοίγουν και γιορτάζουν την ημέρα αυτή με Καρπάθιο κρασί και παραδοσιακούς χορούς.Επίσης, στην Κοινότητα Μενετών (Καρπάθου) την ημέρα του Αγίου Γεωργίου γιορτάζεται το "Λακί". Οι Λακιώτες συγκεντρώνονται στον ομώνυμο λόγο όπου εκεί φιλοξενούν όλους τους ξένους αλλά και τους κατοίκους από τα γύρω χωριά στους οποίους προσφέρουν δωρεάν κρασί και αρνί, στην συνέχεια ρίχνουν δυναμίτες στο γκρεμό.

• Πάτμος

Στη Μονή της Πάτμου, το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης, γίνεται στο ύπαιθρο αναπαράσταση του ιερού νιπτήρα και της προσευχής του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών.Το βράδυ, την ώρα της ανάγνωσης των Δώδεκα Ευαγγελίων, ανάβουν φωτιά, απομίμηση της φωτιάς στην αυλή του Καϊάφα, όπου ήταν παρών ο Απόστολος Πέτρος.

• Κύμη

Το πασχαλιάτικο κερί της αρραβωνιαστικιάς, στην Κύμη, θα ζύγιζε περίπου μιάμιση οκά. Ήταν πολύ μακρύ και χειροποίητο. Το τύλιγαν σαν τον πάτο ενός καλαθιού και άφηναν το φυτίλι όρθιο στο κέντρο.Πάνω στον πάτο του κεριού, κάρφωναν φλουριά χρυσά ή ψεύτικα, ανάλογα με τα “έχειτα” του αρραβωνιαστικού, το σκέπαζαν και με διάφανο άσπρο πέπλο -να βλέπει και ο κόσμος τα φλουριά- και η αρραβωνιαστικιά πήγαινε με αυτό στην εκκλησία, στην Ανάσταση και την άλλη μέρα, στην Αγάπη. Και δεν έπρεπε να το χαλάσει, μέχρι το γάμο της. http://1myblog.pblogs.gr/2010/03/pashalina-ethima-sthn-ialyso-rodoy-1.htmlhttp://cloudconnected.pblogs.gr/ http://www.cosmo.gr/News/Hellas/236660.htmlhttp://dyosmaraki.blogspot.com/2008/04/blog-post_21.htmlhttp://elcschool.wordpress.com/