ΠΑΝΟΣ ΒΕΝΕΡΗΣ-ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ.
Ανάπτυξη χωρίς σχεδιασμό δεν μπορεί να υπάρξει και αν υπάρξει θα είναι στρεβλή.
Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας ο χωροταξικός – πολεοδομικός σχεδιασμός βρίσκεται σε αρχικά ακόμη στάδια, παρά τις προσπάθειες που κατά καιρούς γίνονται. Έχουμε φτιάξει ένα δαιδαλώδες θεσμικό πλαίσιο στο οποίο αυτοπαγιδευόμαστε με αποτέλεσμα οι εγκρίσεις των διαφόρων σχεδίων να καθυστερούν τραγικά.
Γιατί όμως όλα αυτά; Τα αίτια πολλά. Ένα από αυτά, ίσως το κυριότερο, είναι ο συγκεντρωτισμός με τον οποίο λειτουργεί το κράτος.
Σε σχέση με αυτή την παράμετρο, εκφράζω μερικές σκέψεις.
Αν πραγματικά επιθυμούμε μια νέα, αποκεντρωμένη χωροταξική – περιβαλλοντική πολιτική στη χώρα μας, είναι αναγκαίο να αποσαφηνισθούν και αποτυπωθούν βασικές έννοιες, όπως αυτή του «κράτους», έννοια η οποία δυστυχώς έμεινε αμετάβλητη για …αιώνες!
«Κράτος» λοιπόν μέχρι και σήμερα στη χώρα μας σημαίνει τα περί την πρωτεύουσα της χώρας τεκταινόμενα και απεικονίζεται σε διοικητικούς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς εκπορευόμενους από τα διάφορα Υπουργεία.
Το κράτος όμως είναι δυναμική και όχι στατική έννοια και δεν μπορεί να έρχεται σε αντιδιαστολή με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Έτσι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως προς το διοικητικό της σκέλος πρέπει να αποτελεί συνέχειά του με άλλη όμως ιδιότητα και αποστολή. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο σκέλος αυτό πρέπει να εξειδικεύει, να δρα κανονιστικά και να εφαρμόζει τις γενικές κατευθύνσεις ανάπτυξης που σε επιτελικό επίπεδο και μόνο πρέπει να εκπονούνται κεντρικά, από το σημερινό δηλαδή λεγόμενο κράτος.
Επειδή η κρατικιστική αντίληψη και πρακτική στον τομέα του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, έχει ως άλλοθι τη Συνταγματική ρύθμιση (αρθ. 24) ότι «ο χωροταξικός – πολεοδομικός σχεδιασμός ανήκει στη ρυθμιστική αρμοδιότητα του κράτους», ρύθμιση η οποία ερμηνεύεται κατά το δοκούν και έχει δημιουργήσει πληθώρα αγκυλώσεων με αποτέλεσμα για την παραμικρή κανονιστική πράξη πολεοδομικού περιεχομένου (ακόμη και για μια απλή οριοθέτηση ενός χωριού) να απαιτείται Προεδρικό Διάταγμα (!), δηλαδή διαδικασίες ετών, εκ των πραγμάτων η πραγματική αποκέντρωση διέρχεται μόνο μέσα από τη Συνταγματική Αναθεώρηση.
Έτσι, στην επόμενη Αναθεωρητική Βουλή απαιτείται παρέμβαση στον πυρήνα του θέματος δίχως οποιαδήποτε περικοπή. Πρέπει δηλαδή να προταθεί η αναθεώρηση του αρθ. 24 του Συντάγματος προβλέποντας ότι ο «πολεοδομικός – χωροταξικός σχεδιασμός ανήκει στη ρυθμιστική αρμοδιότητα τόσο του κράτους όσο και της Τ.Α». Παράλληλα, σε άλλο άρθρο πρέπει να αποσαφηνισθεί ρητά η σχέση κράτους – Τ.Α η οποία στο τέλος θα εξειδικευθεί με Νόμο.
Μόνο έτσι οι Περιφέρειες της χώρας αλλά και οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ θα αποκτήσουν πραγματικό και θεσμικό ρόλο στα πολεοδομικά και χωροταξικά δρώμενα της περιοχής τους (και όχι γνωμοδοτικό και διεκπεραιωτικό που έχουν σήμερα), προς όφελος του πολίτη, αλλά πιστεύω και του περιβάλλοντος, όπως εξ΄άλλου γίνεται εδώ και δεκαετίες σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, παρακάμπτοντας σε μεγάλο βαθμό τη συνεχώς διογκούμενη γραφειοκρατία.
Παράλληλα, με πλέγμα θεσμικών παρεμβάσεων πρέπει να σχεδιασθούν δράσεις προκειμένου να:
Εξαλειφτούν οι «συναρμοδιότητες», των πολλαπλών και περιπεπλεγμένων επιπέδων διοίκησης και επιχειρηθεί η ομογενοποίηση των γνωμοδοτικών οργάνων με παράλληλη απάλειψη των αλληλοεπικαλύψεων των συναρμοδιοτήτων των διαφόρων Υπηρεσιών – φορέων.
Κωδικοποιηθεί πλήρως η πολεοδομική νομοθεσία και καταργηθεί η πολυνομία η οποία γεννά ανομία η οποία και αποτελεί τη διαχρονική γάγγραινα της χώρας. Στο εξής κάθε νομοθέτημα πολεοδομικού περιεχομένου πρέπει να είναι αυτοτελές και πρέπει να καταργηθούν επιτέλους οι κάθε είδους «σφήνα» ρουσφετολογικές τροπολογίες.
Καταρτισθεί δασολόγιο.
Συνταχθούν διαχειριστικές μελέτες για όλες τις περιοχές «natura 2000» οι οποίες καταλαμβάνουν περίπου το 30% της συνολικής επιφάνειας της περιφέρειάς μας αλλά εν πολλοίς και της χώρας, και διαχειρίζονται στο σύνολό τους ή εφαρμόζεται καθεστώς προστασίας κατά το δοκούν.
Θεσπισθούν χρήσεις γης και όροι δόμησης στους θεσμοθετημένους αρχαιολογικούς χώρους (ζώνες Β) σε συνεργασία με την αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία, προκειμένου να αποφεύγονται οι διάφορες ερμηνείες.
Τα παραπάνω, είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις, για μια νέα, αποκεντρωμένη και ορθολογική χωροταξική πολιτική και πρέπει να ενταχθούν στις προτεραιότητες του διεκδικητικού αλλά και προγραμματικού πλαισίου των νέων αιρετών οργάνων που θα προκύψουν από τις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές.
Τόσα χρόνια μάχομαι προς αυτή την κατεύθυνση και βέβαια θα συνεχίσω να το κάνω.
