You are here
ΠΩΣ ΘΑ ΒΓΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ. Χωρίς παρωπίδες, αντικειμενικά, νηφάλια.Του Νίκου Κωνσταντινίδη (οικονομολόγου, κοινωνιολόγου, συγγραφέα)
Η Ελληνική οικονομία ασθενεί και η ασθένεια της δεν είναι μία, αλλά πολλαπλή. Οι σοβαρότερες ασθένειες της είναι: Η Χαμηλή ανταγωνιστικότητα, αποτέλεσμα του τεράστιου δημόσιου τομέα, η χαμηλή παραγωγικότητα του ιδιωτικού τομέα και το τεράστιο χρέος που είναι αμφίβολο ότι μπορεί να εξυπηρετηθεί παρά τα σκληρά μέτρα.
- Γι αυτή την κατάσταση πρωτεύοντα ρόλο έχει ο εθισμός στον λαϊκισμό και τις παροχές και η ανικανότητα και η άγνοια των εμπνευστών της εφαρμοζόμενης πολιτικής για τα σύνθετα προβλήματα. Ελάχιστοι έχουν δουλέψει στον ιδιωτικό τομέα, ή σε διεθνές περιβάλλον!
Η διαφθορά είναι πρωτεύουσας ηθικής αλλά όπως δείχνουν οι αριθμοί δεν είναι αυτή που δημιούργησε το τεράστιο Ελληνικό χρέος, το οποίο σχηματίστηκε κυρίως λόγω των λανθασμένων πολιτικών. Οι περισσότεροι Έλληνες δεν γνωρίζουν ότι καλούνται να καλύψουν, εκτός από το έλλειμμα της κυβέρνησης που είναι περίπου 340 δισεκατομμύρια τις εγγυήσεις του Δημοσίου που είναι 40 δις, το άνοιγμα του ασφαλιστικού συστήματος που είναι 200 δις, και το χρέος του ιδιωτικού τομέα που είναι 280 δις,
- Αυτά τα ποσά είναι τόσο μεγάλα που δεν αντιμετωπίζονται μόνο με απλά μέτρα φορολόγησης, λιτότητας και περικοπών.
Όπως κάθε επιχείρηση που δεν αντέχει να σηκώσει τόσο χρέος έτσι και το Δημόσιο δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τέτοιες τεράστιες υποχρεώσεις.Η διεθνής κοινότητα δεν συγκινείται από το δημοσιονομικό χρέος των χωρών. Ίδια προβλήματα με τα δικά μας, ίσως όχι στον ίδιο βαθμό, αντιμετωπίζουν πολλές χώρες. Τα spreads εκτοξεύονται χωρίς να υπολογίζουν τα εσωτερικά προβλήματα των χωρών. Παρά το γεγονός ότι επιμηκύναμε κατά πολύ τη μέση διάρκεια του χρέους και καταφέραμε να δανειστούμε για πρώτη φορά στην ιστορία μας, για 30 και 50 χρόνια, το όφελος του Δημοσίου από αυτά τα δάνεια είναι σε σημερινές τιμές μόνο 7 δις, ευρώ περίπου. Ματώσαμε και από ότι φαίνεται αυτή η άθλια κατάσταση θα διαρκέσει πολλές δεκαετίες αν δεν τολμήσουν οι ηγέτες μας να πάρουν κάποιες αποφάσεις και τα υπουργεία να οργανώσουν τις δράσεις τους για να βγούμε από το τέλμα που βρισκόμαστε.Και επειδή είναι εύκολο να γίνονται διαπιστώσεις, αλλά δύσκολα διατυπώνονται προτάσεις, εμείς δεν περιοριζόμαστε μόνο στο πρώτο, γιατί επιθυμούμε μέσα από αυτή τη στήλη να εκφράσουμε εποικοδομητικές απόψεις και όχι απλές εντυπώσεις.Προτείνουμε:
- 1) Η Ε.Ε., το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συναποφασίσουν να «αποσύρουν» και να διαγράψουν τουλάχιστον 80 δισεκ. ευρώ Ελληνικού χρέους. Πιθανότατα θα ζητηθούν ανταλλάγματα για εντατικοποίηση της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής.
Η προσαρμογή αυτή δεν είναι θέμα «Μνημονίου» εμείς πρέπει να κάνουμε αυτά που έπρεπε να είχαμε κάνει. Σήμερα αρκούμαστε στις διαπιστώσεις ποιος φταίει και ότι πρέπει να τιμωρηθεί. Αυτό, μόνο του, δεν λύνει το πρόβλημα.Εθνικός στόχος μας πρέπει να είναι η αξιοκρατίας, η δημιουργία συνθηκών ισονομίας, επιχειρηματικότητας, ίσων ευκαιριών.Η ΕΚΤ έχει ήδη αγοράσει σε πολύ χαμηλές τιμές περίπου 75 δισεκ. Ελληνικά ομόλογα. Αυτά μπορεί να τα διαγράψει για να ανασάνει και να σταθεροποιηθεί η χώρα. Για το υπόλοιπο χρέος πρέπει να επιτρέψει την μείωση των επιτοκίων κατά 2%.Η Ελλάδα δεν είναι εύκολο να «επαναδιαπραγματευθεί» το χρέος και να δηλώσει και μάλιστα μονομερώς, για παράδειγμα, πως θα αποπληρώσει το 70% του χρέους, αυτό θα είχε απρόβλεπτες επιπτώσεις στην αγορά. Οι απώλειες για τα ασφαλιστικά ταμεία, τις Ελληνικές τράπεζες και τους διεθνείς επενδυτές θα επέφεραν αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα έφερναν την Ελλάδα σε τραγική κατάσταση.
- Οι Ελληνικές τράπεζες βρίσκονται ήδη σε πολύ δύσκολη θέση. Χάνουν συνεχώς καταθέσεις, τα δάνεια που έχουν χορηγήσει καταγράφουν μεγάλες επισφάλειες, ενώ τα ομόλογα που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους έχουν χάσει περίπου το 30% της αξίας τους. Οι συγχωνεύσεις, μάτωσαν τους μέτοχους, ήταν αναγκαίες, αλλά όχι επαρκείς λύσεις. Κανονικά, πρέπει να προβούν σε νέες γενναίες αυξήσεις κεφαλαίου έστω και σε πιο υποτιμημένες τιμές ανά μετοχή.
Πρέπει όλοι οι «εταίροι» να πεισθούν, πως αν ξεφύγουν τα πράγματα, η κρίση θα ξεπεράσει κατά πολύ τα Ελληνικά σύνορα.Παρόμοια κατάσταση επικρατεί στην Ευρώπη. Η Ιταλία, η Ισπανία, η Ιρλανδία βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο: Η Ιαπωνία έχει χρέος ύψους 205% του ΑΕΠ της. Βέβαια πληρώνει επιτόκια μόνο 1%, δηλαδή ετήσιο κόστος για τόκους μόνο 2% του ΑΕΠ της, ενώ η Ελλάδα πάνω από 6%. Αλλά το κλίμα για τα Ιαπωνικά ομόλογα παρά τα μεγέθη της δυσμένειας, είναι σαφέστατα ασυγκρίτως καλύτερο. Στην η Αμερική το χρέος αυξάνει με γρήγορους ρυθμούς μαζί με το κόστος ασφάλισης και περίθαλψης. Ως πότε θα αντέξει το τεντωμένο σχοινί της παγκόσμιας οικονομίας; Όλους τους συμφέρει να συγκρατηθεί το πρόβλημα του Ελληνικού Δημόσιου χρέους και να ηρεμήσουν οι αγορές. Κάθε αναταραχή στο κόσμο προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις και αναπόφευκτα οι οικονομίες των χωρών και των επενδυτών επηρεάζονται, κι λόγω αυτών επηρεάζονται άλλοι κ.ο.κ.
- 2)Οι αποκρατικοποιήσεις πρέπει προχωρήσουν γρηγορότερα και σε μια διαφορετική ριζοσπαστική λογική.
Προσπαθούμε να κοστολογήσουμε την αξία των ΔΕΚΟ και πως θα υλοποιηθεί με απόλυτη διαφάνεια ένα πρόγραμμα αποκρατικοποίησης, για οποίο δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Αφού μιλάμε με όρους του καπιταλιστικού συστήματος, προτείνεται να μοιρασθεί μεγάλο μέρος της κρατικής περιουσίας, που σήμερα αποτελματώνεται και απαξιώνεται, στους πολίτες και όχι σε δύο τρεις μεγαλοεπενδυτές. Το κράτος ζητά συνεχώς από τους πολίτες νέους φόρους, χωρίς να τους δίνει τίποτα. Προτείνεται να μετοχοποιηθούν πολλές δημόσιες επιχειρήσεις και φορείς που έχουν εμπορικό αντικείμενο, με εισαγωγή των μετοχών τους στο ΧΑΑ . Να μοιραστούν μετοχές για περιουσιακά στοιχεία που να μπορούν ελεύθερα να τις διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο. Τουριστικά Ακίνητα, Ολυμπιακά Ακίνητα, Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, λιμάνια, αεροδρόμια, Μετρό, Προαστιακός, Κρατικά Λαχεία, ΟΔΙΕ, κ.α., θα μπορούσαν να αποδοθούν κατευθείαν στους πολίτες με ταυτόχρονη εισαγωγή των μετοχών στο ΧΑΑ.
- Έτσι, οι μεγάλοι επενδυτές που θα εκδήλωναν ενδιαφέρον για να αποκτήσουν τον έλεγχο οποιασδήποτε από τις παραπάνω εταιρείες, θα απευθύνονται, στο εξής, κατευθείαν στους πολίτες μέσω του Χρηματιστηρίου και όχι σε υπουργούς, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Έτσι περίπου προχώρησε η ιδιωτικοποίηση στις σοβιετικού τύπου οικονομίες της Πολωνίας και της Τσεχοσλοβακίας. Και η Κυβέρνηση της Βρετανίας προσανατολίζεται να μοιράσει δωρεάν τις μετοχές των τραπεζών που απέκτησε το Δημόσιο κατά τη διάρκεια της κρίσης.Επί πλέον από ποσό είσπραξης, από τις πωλήσεις μετοχών θα πλωρώνουν οι πολίτες επί πλέον φόρο «αυτοτελώς».Έτσι θα ξεφύγουμε από το τέλμα, αναγκαστικά θα βελτιωθεί εντυπωσιακά η διαχείρισης των φορέων αυτών, θα προσελκυθούν πολλά ιδιωτικά εγχώρια και διεθνή κεφάλαια, θα τονωθεί το Χρηματιστήριο και η οικονομική δραστηριότητα γενικότερα
- 3) Προτείνεται όσοι νέοι και οι νέες επιθυμούν, κάτω των 26 ετών, να ενταχθούν σε εκπαιδευτικά προγράμματα (apprenticeship). Οι νέοι που αποφοιτούν από τη δευτεροβάθμια ή την τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν διαθέτουν τεχνογνωσία (skills). Μπορούν να απορροφηθούν σε εργοστάσια και βιομηχανικές μονάδες της χώρας, με κίνητρα για τους εργοδότες για μία ή δύο περιόδους. Η αναγκαία αλλά σαφέστατα μικρότερη αμοιβή τους, να απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών. Καλύτερα να επιδοτούμε, έμμεσα, την εργασία, παρά άμεσα την ανεργία. Έτσι όμως, θα αποκτήσουν τις χρήσιμες και απαραίτητες δεξιότητες για ν’ απορροφηθούν στη παραγωγική διαδικασία. Ταυτόχρονα οι δείκτες της ανεργίας στους νέους θα πάρουν την κατιούσα.
- 4) Ήρθε η ώρα να κηρύξουμε την Α.Ο.Ζ. μας και να εκμεταλλευτούμε τα πλούσια ενεργειακά αποθέματα μας.
Αυτή είναι η Ελληνική Α.Ο.Ζ. (χάρτης), σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας που ψηφίσθηκε στο Montego Bay, στις 10 Δεκεμβρίου του 1982 και οριστικοποιήθηκε με τις πράξεις του Ο.Η.Ε. τον Μάρτιο του 1986 και τον Ιούλιο του 1993. Την εν λόγω συνθήκη την κυρώσαμε το 1995 και βέβαια, σύμφωνα και με το Σύνταγμά μας, υποχρεούμαστε να την εφαρμόσουμε. Και απορεί κανείς. Γιατί δεν κηρύξαμε την Α.Ο.Ζ μας τόσα χρόνια. Γιατί αυτό το «φοβικό σύνδρομο»; Φοβόμαστε τους Τούρκους, τους Αμερικάνους, τους Γερμανούς.
- Δεν φοβήθηκε η ματωμένη Κύπρος, που κήρυξε και οριοθέτησε την κυπριακή Α.Ο.Ζ. με την Τουρκία πάνοπλη στο νησί.
Τώρα όμως διαφαίνονται επιτέλους τα πρώτα ελπιδοφόρα σημάδια. Ο Πρωθυπουργός διακήρυξε ότι η Ελληνική ΑΟΖ θα είναιπρώτη προτεραιότητα και σύντομα θα ξεκινούν συνομιλίες με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της Ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ.Οι σημερινές εκτιμήσεις της αξίας των κοιτασμάτων, υπερβαίνουν τα 3 τρισεκατομμύρια € και όπως απεδείχθη, με τις αντίστοιχες γεωτρήσεις στο Ισραήλ και Κύπρο, η πραγματικότητα υπερβαίνει τις εκτιμήσεις.Προτείνεται άμεσα Α.Ο.Ζ. άμεσα προκήρυξη διαγωνισμών στα πρώτα οικόπεδα, όχι μόνο στο Ιόνιο, αλλά και στο Αιγαίο, ανατολικά της Θάσου, νότια της Κρήτης, νότια του Καστελόριζου.
- Προτείνεται η παραχώρηση όλων των δικαιωμάτων εξόρυξης και εκμετάλλευσης στην «Ελληνική Εταιρεία Υδρογονανθράκων», την εκτίμηση της αξίας των κοιτασμάτων από διεθνείς οίκους και την προσφορά του 20% των μετοχών της Εταιρείας στους απανταχού Έλληνες. Με εκτίμηση σημερινής αξίας 1 τρισεκατομμυρίου € λοιπόν και προσφορά του 20% των μετοχών στη μισή αξία, μπορεί να συγκεντρωθούν 100 δισεκατομμύρια €. Και αν μείνουν αδιάθετες μετοχές, αυτές μπορεί να διατεθούν στο παγκόσμιο επενδυτικό κοινό. Με σφιχτό χρονοδιάγραμμα, η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί σε 1 χρόνο.
Μετά από 4 χρόνια, όταν θα έχουν προχωρήσει οι έρευνες, όταν το ελληνικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο θα ρέουν στην Ευρώπη αποτρέποντας την ενεργειακή της ασφυξία, τότε μπορεί να γίνει επανεκτίμηση της αξίας της Εταιρείας και έκδοση νέων μετοχών και πάλι με παρόμοια διαδικασία.Και βέβαια, πρέπει να θέσουμε με παρρησία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι η Ελληνική Α.Ο.Ζ. είναι και Ευρωπαϊκή Α.Ο.Ζ., ότι όταν τα παγκόσμια αποθέματα φυσικού αερίου και το πετρέλαιο θα λιγοστεύουν, άρα οι τιμές θα ανεβαίνουν, η Ευρώπη θα έχει τη δική της ενέργεια, που δεν θα εξαρτάται από ένα “επεισόδιο” στα στενά του Ορμούζ ή στο Σουέζ, ούτε σε διαμάχες Ρωσίας – Ουκρανίας, ούτε στους εκβιασμούς της Τουρκίας.
- 5)Οι Γερμανοί δεν πρέπει να ξεχνούν τα εγκλήματα που διέπραξαν στην πατρίδα μας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μας ερείπωσαν και μας λεηλάτησαν. 300.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα. Έκαψαν 1.700 χωριά, δολοφόνησαν χιλιάδες Έλληνες. Το Δίστομο δεν ξεχνιέται, όποια απόφαση και αν βγάλει η Χάγη.
Μας χρωστούν λοιπόν, δεν τους χρωστούμε. Και μας χρωστούν τις πολεμικές επανορθώσεις, αλλά και το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο. Τι μας οφείλουν οι Γερμανοί; Με μέσο τόκο 6% από το ’44 μέχρι τώρα, μας οφείλουν 165 δισεκατομμύρια $ από το κατοχικό δάνειο και 335 από τις πολεμικές επανορθώσεις, ήτοι 500 δισεκατομμύρια $. Κατ’ άλλους υπολογισμούς του Γάλλου Οικονομολόγου Delpla, το ποσό ανέρχεται σε 575 δισεκατομμύρια $, ήτοι περί τα 440 δισεκατομμύρια €.Είναι επιτέλους καιρός το θέμα να τεθεί επίσημα, από την Ελλάδα στη Γερμανία και να οριστικοποιηθεί ο τρόπος αποπληρωμής. Επίσημα, υπεύθυνα και ανυποχώρητα.
- Δεν επικαλούμαστε το αλάθητο ούτε παντογνωσία. Για την συντομία του κειμένου επιλέξαμε τις σπουδαιότερες προτάσεις εξόδου από τη κρίση. Αυτές που δεν ματώνουν τον πολίτη και έχουν τη μέγιστη επιθυμητή συναίνεση. Οι προτάσεις μας, απαιτούν αφιέρωση του κυβερνητικού χρόνου και αμετακίνητη επιμονή. Οι στόχοι είναι εφικτοί. Αρκεί να πιστέψουμε σ’ αυτές και να τις βάλουμε στο στόχαστρο των επιλογών της πολιτικής μας. Ο χρόνος αναλώνεται κυρίως στην επιβολή μέτρων, που μας επιβάλλουν. Δεν έχει όμως άλλο. Ότι πήραν, πήραν. Ήρθε η ώρα των μεγάλων επιλογών που θα δώσουν νέα προοπτική στη χώρα και τη ζωή μας.
- Νίκος Κωνσταντινίδης